ZABYTKI - OCHRONA
04-03-2013

ZABŁOCIE zagadkowa, zabytkowa, zapomniana dzielnica Żywca

Rok 1950 jest ważną datą w dziejach Żywca. W tym bowiem roku nastąpiło poszerzenie granic miasta o okliczne osady i przysiółki Zabłocie,Pawlusie,Sporysz,Kocurów i Isep.  Dla Zabłocia rok 1950 był również datą graniczną, gdyż stanowił on zakończenie samodzielnego istnienia osady. Zabłocie w tym roku zostało wcielone w granice administracyjne miasta i stało się dzielnicą Żywca.                                     

nieistniejąca(zniszczona)synagoga(fr.pocztówki)ZOB:jpeg                                    (cytat:Z.Rączka-Żywiec~Rys hist...)

                                                          

Cmentarz żydowski, kamienica-ul.Dworcowa 49                                                       

jpeg              jpeg

Nie znamy daty założenia tej osady. Pierwsza wzmianka pochodzi z końca XVI wieku i dotyczy powierzchni wsi Zabłocie - rejestrze poboru podatków.Niewątpliwie osada była ściśle powiązana z mieszkańcami Żywca (leżącego na prawym brzegu Soły).   W 1784 r. zapoczątkowano budowę "drogi cesarskiej" z Węgier do Wadowic, która wytyczona przez Żywiec musiala równiez przeciąć całe Pawlusie oraz Zabłocie (niewątpliwie wcześniej musialaistnieć jakaś droga biegnąca wzdłuż rzeki Soły).   Wiek XIX był dla Zabłocia okresem istotnych przemian. Wcześniejsza rolnicza osada  ulegała przemianom w związku z napływem kupców i przemysłowców (głównie żydowskich i niemieckich).    Przemiany te były tez konsekwencją przywileju królowej Konstancji (z 1626 r.), który bronił miasto(Żywiec) przed osiedlaniem ludności żydowskiej na jego terenie. Nawet dworzec kolejowy został zlokalizowany na Zabłociu. rolnicza do początków XIX wieku osada w wyniku napływu kupców i przemysłowców niemieckich oraz żydowskich ulegała wielkim przemianom. Rolnictwo zostało zepchnięte na drugi plan - źródłem dochodów ludności stała się praca w zakładach przemysłowych(jednym z najstarszych zakładów przemysłowych w Zabłociu była Fabryka Mydła i Świec Sz. Munka - założona w 1818).  Istniały oczywiście stare gospodarstwa chłopskie podzielone na tzw. półrolki - zgrupowanie budynków wkół miejsca centralnego tworzyło "place"(Pawlusów, Stawarzy, Bielów etc.). Rozwijające się obok tych gospodarstw  obiekty handlowe i przemysłowe- mieszające sie z budynkami chłopskimi stworzyły specyficzny "architektoniczny bałagan". Zabłocie stało się rodzajem podmiejskiej osady przemysłowej - nawet niekiedy określanej mianem miasteczka. zob.jpeg  Od dworca aż do mostu solnego wiódł główny trakt (ulica Główna-obecnie Dworcowa). To właśnie wzdłuż tej ulicy powstawały budynki należące do bogatszej ludności żydowskiej. Skupisko tej nacji mieściło się między ulicami Główną, Wesołą a torami kolejowymi. Gmina wyznaniowa(powstała w 1864 r.) była bardzo dobrze zorganizowana. Pośród wielu obiektów na uwagę zasługuje nieistniejąca już synagoga wybudowana w XIX wieku na wzór krakowskiej (Tempel)... Dla Zabłocia chrakterystyczne są też obiekty przemysłowe (jak np. budynki należące do "Solali"). Obecnie tylko dwa obiekty są wpisane na listę zabytków ale prawie całe Zabłocie ma szczególny - zabytkowy charakter. 

 "Spacer" po Zabłociu: obiekty ciekawe(poza listą konserwatora-często zabytkowe, charakteryzujące/dawne/ rolnicze lub przemysłowe Zabłocie... też trzy kapliczki).

 zob.jpeg


WARTO TEŻ PRECZYTAĆ ARTYKUŁ O ZABŁOCIU W WIKIPEDI

TAKŻE:

www.sztetl.org.pl/en/article/zywiec/26,ar chives/20932,archiwum-fundacji-shalom-sygn-ix-2010-9-ida-kurzyk-spacer-po-zablociu-zydowskiej-dzielnicy-zywca-/

oraz: FILM

 "Spacer po Zabłociu" to film prezentujący zapomniane okolice dzielnicy Żywca - Zabłocia. Prezentowane są pozostałości żydowskiej kultury, które zachowały się do dnia dzisiejszego. Szczególną wartość filmu stanowi to, że zobaczyć można budynki oraz ich wnętrza, zwłaszcza piękną willę na ul. Futrzarskiej 3 - obecnie nieistniejącą.JEŚLI POWYŻSZY LINK NIE ZADZIAŁAŁ ZOBACZ:  www.youtube.com/watch?v=l7SRANJO-JA

 

« powrót do listy

Copyright © Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej.

projekt i wykonanie