Ratusz (Rynek 2).
Jest to najokazalszy budynek w Rynku, często fotografowany i malowany, swoisty landmark czyli znak rozpoznawczy Miasta Żywiec, podobnie jak jego herb. W wielkim pożarze miasta w 1857 spłonęła w większości drewniana zabudowa, a wśród spalonych obiektów znalazł się również pochodzący z początków XVIII wieku poprzedni ratusz, który zbudowano z drewna na środku placu... [obecny] Budynek władz miejskich oddano do użytku w roku 1868 i nazywano go wtedy często domem gminnym... Okazała eklektyczna fasada, na której stykają się elementy neogotyckie i neorenesansowe, a nawet detale mauretańskie, co przywodzi na myśl południową Europę, jako źródło inspiracji nieznanego z nazwiska architekta. Patrząc na nią ktoś przed wielu laty nazwał ten gmach przekornie zemstą Żydów na mieszczanach żywieckich. Chodzi o skojarzenie fasady żywieckiego ratusza, przypominającą zburzoną przez Niemców w 1942 synagogę na Zabłociu, z sięgającym XVII wieku zjawiskiem obyczajowym znanym pod nazwą Przywileju Konstancji, a który sprowadzał się do zwyczajowego zakazu posiadania przez Żydów nieruchomości w granicach Królewskiego Miasta Żywiec. (H.Woźniak - fragm.artykułu)
Zespół obiektów:
Nowy Zamek. Park zamkowy z domkiem Chińskim. Stary Zamek. Oficyny zamkowe(wozownia i stajnia). W połowie XV wieku powstał stary zamek, który przez swoich zmieniających się właścicieli (Skrzyńscy[], Komorowscy, Wielopolscy, Habsburgowie)był wielokrotnie rozbudowywany i przbudowany.Obecnie to trzypiętrowa budowla otaczająca arkadowy dziedzniec (prostokątny). W najstarszej części zachowane są renesansowe portale. Obok oficyny (z początku XVIII wieku) - ich przedłużeniem jest neoklasycystyczny pałac Habsburgów (powstał w l.1885-1895) - często nazywany "nowym zamkiem". Założony w 1712 roku ogród zamkowy został w XIX wieku przekształcony w rozległy park krajobrazowy. W parku poza pomnikami przyrody na szczególną uwagę zasługuje Domek Chiński z XVIII wieku (zlokalizowany na wyspie). Cały kompleks został zrewitalizowany i zagospodarowany kulturanie oraz turystycznie (np. w Starym Zamku znajduje się USC oraz muzeum, w oficynach[dawne stajnie,wozownia] - część muzeum, kawiarnia, informacja turystyczna, Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej). Zrewitalizowaną część parku uzupełniono nowymi obiektami...
Grupa obiektów:
Kościół Narodzenia NMP (konkatedra). Plebania przy kościele(z bud.gospodarczym i ogrodem). Figura-plac kościelny. Dzwonnica przy kościele NMP.
Kościół parafialny p.w.Narodzenia NMP pochodzi z 1.połowy XV wieku. Wznoszony był w stylu gotyckim ale w wyniku częstych przeróbek i przebudowy zawiera elementy renesansowe, barokowe (i in.). Historycznie położony w obrębie cmentarza(dziś plac przykościelny) w pobliżu rynku. W XVI w. dobudowano kaplicę rodzinną Komorowskich a w 1929 r. wzniesiono kaplicę grobową Habsburgów. Dzisiejsza (ok.60m) wieża wielokrotnie odnawiana(konsekwencje pożaru i różnych zniszczeń) posiada arkadowa galerię. Wnętrze ma wystrój głównie barokowy. Szczególnie warte zobaczenia są: późnogotycka płaskorzeźba Zaśnięcie Matki Boskiej - środkowa część tryptyku po str. północnej, ołtarz główny(XVIIw.), późnobarokowe organy...
Plebania przy kościele Narodzenia NMP została zaprojektowana oraz wybudowana przez księdza Franciszka Augustina(w latach 1822-1824).
Figura (plac kościoła Narodzenia NMP) - kamienna rzeźba Matki Boskiej (Królowa Nieba i Ziemi → Wł.Jura, Kapliczki... ) Niepokalanie Poczętej z Dzieciątkiem (z 1755 r.)
Drewniana dzwonnica przy kościele Narodzenia NMP (z XVI w.) spłonęła w 1711 roku a na jej miejscu zbudowano (1723/24) obecną, murowaną. Jej kamienne mury są zwieńczone dachem namiotowym(czerwona dachówka) zakończonym miedzianą "banią",krzyżem i chorągiewką z herbem Wielopolskich. Pod dachem ornament-fala. Wewnątrz drewniana więźba i schody do dzwonów. Na ścianie zewnętrznej pamiątkowe tablice. Przed dzwonnicą (od strony rynku) ulokowano pomnik papieski Jana Pawła II (oczywiście współczesny)...
Stary Budynek ul. Kościuszki 5
Zabytkowy obiekt zwany SIEJBĄ stoi w bezpośrednim sąsiedztwie konkatedry i jest to przypuszczalnie najstarszy budynek w żywcu - jego wiek jest trudny do określenia (ok. 200 lat) gdyż jest to kompozycja 3 budynków często przerabianych. Poprzednio w Siejbie było ulokowane Muzeum Ziemi Żywieckiej (obecnie→Stary Zamek). Po generalnej renowacji(oraz adaptacji) w Siejbie mieści się Biblioteka Samorządowa. Obiekt (zdaniem TMZŻ) powinien być wpisany do rejestru zabytków.
Ciekawsze obiekty w pobliżu... kościół p.w. Św. Krzyża, Kasa Chorych, Budynek Sokoła (MCK) i inne.