ZABYTKI - OCHRONA
15-03-2013

Drewniane dzwonnice na Żywiecczyźnie

 Przedstawiamy drewniane dzwonnice, które nie są wpisane odrębnie na listę zabytków(za wyj. 2.) ale ze względu na ich historyczne i architektoniczne walory nie mogą być pominięte. Miejmy nadzieję, że w przyszłości znajdą się w rejestrze zabytków. Materiały do tej zakładki pochodzą ze zbiorów H.Woźniaka.

na fotografii obok dzwonnica w Lasie (gmina Ślemień)

 

 W Międzybrodziu Żywieckim

 jpeg. jpeg.  Dzwonnica "pod Żarem" z 1928 r.

  Drewniana dzwonnica w Czernichowie

jpeg.Zlokalizowana jest w centrum wsi przy drodze relacji Żywiec - Kraków obok murowanej kapliczki z XVIII wieku. Data powstania nie jest znana. Szablowski pisze „z nowszych czasów”. Miejscowi twierdzą, że z XVIII wieku. Konstrukcja słupowa, kwadratowa, ściany pochyłe. Podzielona daszkiem na dwie kondygnacje. Nakrycie namiotowe z latarnią, gontowe. XVIII wieczny dzwon zabrali Niemcy w 1941 r. Mieszkaniec Czernichowa Jan Nowak z wysiedlenia przesłał pocztą połamany dzwon do matki w Czernichowie. Po wojnie w 1948 roku ze złomu tego odlano nowy dzwon istniejący do dziś. Po wybudowaniu kościoła w 1980 r. dzwon zamilkł, a następnie przeniesiono go do kościoła. Na przełomie lat 2003/04 gmina dokonała kapitalnego remontu dzwonnicy, na której zawieszono nowy dzwon.

 Tresna dzwonnica

Stoi w przysiółku z dala od ruchliwej drogi Żywiec – Kraków. Zbudowana w roku 1933jpeg na placu ofiarowanym przez Jana Hankusa i Józefa Krępla.    Zakupiony w 1932 r. dzwon zabrali Niemcy w czasie II wojny światowej.    Obecny dzwon został zakupiony za 850 tysięcy zł i zawieszony w dzwonnicy w 1947 r.. Przebudowywana i remontowana w 1947 r. i ponownie w 1983 r. Konstrukcja słupowa, obita deskami pomalowanymi farbą ochronną. Dach namiotowy, czterospadowy, kryty blachą.   Wewnątrz kapliczka, z ołtarzykiem i amboną. Może pomieścić kilkanaście osób.   Urządzona estetycznie, zadbana.

 Bierna (gmina Łodygowice)

Istniejącą już w XIX wieku kapliczkę(?)-brak informacji na ten temat - rozbudowano przypuszczalnie w latach 30. XX wieku -nadając jej obecny kształt. 
jpeg.Obiekt nazywany "przy Dzwonku na Biernej" został odnowiony w 2012 r. dzięki dotacjom unijnym pozyskanym przez gminę Łodygowice(więcej: info- na stronie gminy)

 

Kapliczka drewniana w Okrajniku

 Położona jest przy ulicy Zabytkowej w centrum wsi. Posadowiona jest na luźno ułożonych kamieniach. Zbudowana z litego. ­drewna. na planie kwadratu o wym. 2,50 x 2,50 m. Wysokość około 4 m. Pokryta daszkiem namiotowym z potrójną wieżyczką krytym obecnie blachą. Konstrukcja wieżyczki posadowiona na podłodze. W wieży była sygnaturka, rozbita pociskiem w czasie II wojny światowej Poprzednie pokrycie gontowe. Do kapliczki prowadziło dwoje drzwi, pierwsze do małego przedsionka, drugie do właściwej kapliczki. Obecnie jedne drzwi zamykają wnętrze kapliczki, w którym znajduje się ołtarzyk z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej. Wśród miejscowej lud­ności krąży podanie jakoby w kaplicy tej przechowywane były relikwie św. Antoniego, które wykradł chłopiec i przeniósł je na inne miejsce, ale natychmiast zmarł. jpegjpeg. Do 1939 r. dzwoniono tu codziennie na Anioł Pański, a w maju śpiewano maryjne pieśni majowe.
     Kapliczka jest w złym stanie technicznym. Jej losem nie intere­suje się ani sołtys ani gmina. Drobne remonty i codzienną opiekę nad tym obiektem sprawuje mieszkająca obok Halina Bąk.

Pewel Ślemieńska

jpeg.W roku 1924 w środku wsi stanęła dzwonnica... w 1934 założono podłogę i wstawiono obraz...

 

 Lachowice (pow.suski)

 Zabytek ten położony jest nieco na uboczu, dlatego stosunkowo rzadko jest odwiedzany przez turystów. Tymczasem jest to jeden z najciekawszych przykładów architektury drewnianej na południu Polski. Powstanie kościoła w Lachowicach datuje się na koniec wieku XVIII (1789 r. ), sama zaś miejscowość powstała w XIII wieku, a jej założycielami byli Wołosi. jpeg. 
Z 1802 roku pochodzi sygnaturka odlana przez J.G.Knoblocha z Bańskiej Bystrzycy. Również przez niego w roku 1807 zostały odlane dzwony ale zostały zniszczone przez okupanta niemieckiego w czasie II wojny światowej. Nowe dzwony umieszczono w prezentowanej na fotografii drewnianej dzwonnicy zbudowanej obok kościoła. 
 

Dzwonnica w Siennej

 Stoi przy drodze głównej na prywatnej parceli.jpeg. Z połowy XIX wieku. Konstrukcja słupowa, obita deskami pokrytymi warstwą drewnochronu koloru brązowego, na podmurówce betonowej. Dach dwupoziomowy zwieńczony krzyżem czterospadowy, kryty blachą pomalowana na czerwony kolor. W latach 90. poddana kapitalnemu remontowi na koszt gminy. Dzwonnik Wiktor Maślanka, dzwoni raz dziennie na Anioł Pański. Dawniej dzwoniono 3 razy dziennie. Obok dzwonnicy stoi figura Chrystusa Nazareńskiego z roku 1811 o czym świadczył zamalowany dziś napis na cokole.

 Dzwonnica w Żabnicy

 Stoi przy drodze głównej w środku wsi. Konstrukcja słupowa. Obita kilkoma rzędami krótkich desek imitujących gonty. Dach namiotowy, kryty blachą. W zwieńczeniu żelazny krzyż. Wejście główne przeszklone, na ścianie frontowej jpeg wierszowany napis:

Pod tym krzyżem  Pod tym znakiem  Niechaj Polska będzie Polską  A Polak Polakiem.

Zadbana, pomalowana drewnochronem koloru orzechowego

 

 

 Szare 

 Szare to mała wieś w gminie Milówka w powiecie Żywieckim na pograniczu z powiatem cieszyńskim.

jpegDzwonnica stoi przy drodze w środku wsi. Powstała w 1784 roku. Fundatorami dzwonnicy byli najbogatsi gospodarze: Kubasowie, Kalfasi, Roczynowie, Ciupkowie. Dzwonnica stoi na kamiennej podmurówce. Konstrukcja słupowa, zwężana ku górze, obita deskami, zwieńczona podwójnym daszkiem krytym blachą i papą. na szczycie dachu gałka, pierwotnie był krzyż.. Wewnątrz drewniana podłoga i przyniesione przez dzieci obrazki święte, kilka drewnianych ławek do siedzenia oraz sznur od dzwonu. Pierwotny dzwon zarekwirowali Austriacy w czasie I wojny światowej, następny Niemcy w czasie drugiej wojny. Obecny ufundowali mieszkańcy wsi po zakończeniu wojny. Pierwotne wejście do dzwonnicy zostało przeniesione do ściany bocznej południowej w czasie poszerzania drogi. Na zewnętrznej ścianie dzwonnicy umieszczony jest sporych rozmiarów wizerunek Chrystusa Ukrzyżowanego wyrzeźbiony w drewnie, niewiadomego autorstwa. Taki sam wisi na starej szkole.  

Dzwonnica w Szarem aktualnie jest czynna. Dzwoni się w niej w czasie uroczystości kościelnych, na Anioł Pański, przed burzą i gradobiciem oraz w czasie innych klęsk żywiołowych. Nie dzwoni się gdy we wsi ktoś umrze. Wówczas przez trzy dni dzwon milczy. Odprawia tu swoje modły miejscowe kółko różańcowe, a w maju dzieci i młodzież schodzą się wieczorem na tradycyjne śpiewy pieśni maryjnych (majówki). Dzwonnicą zawiaduje i dzwon obsługuje Maria Kubas. jpeg

Dzwonnica jest w opłakanym stanie. Ostatni remont miał miejsce w 1972 roku. Mieszkający obok Władysław Babicki czyni starania o przeprowadzenie remontu kapitalnego, ale za wyjątkiem Wspólnoty Leśnej, która deklaruje pomoc w drzewie, gmina, parafia, rada sołecka i konserwator zabytków nie wykazują w tym względzie większego zainteresowania tłumacząc swoja postawę brakiem funduszów. 
                                                                                 Hieronim Woźniak

 

informacja bibliograficzna. Opracowano na podstawie rozmowy z Władysławem Babickim, Szare 114.

  

W Nieledwi

 Nieledwia - wieś w gminie Milówka w powiecie żywieckim. Dzwonnica stoi w środku wsi przy drodze głównej w prywatnym ogródku Władysława Worka. Obok dzwonnicy stoi obelisk kamienny poświęcony pamięci zamordowanego w 1688 roku Marcina Jaska - urzędnika z Węgierskiej Górki przez zbójnika Martyna Portasza i jego kompanów. Data powstania dzwonnicy nie jest znana. Jednak pierwszy dzwon rozleciał się na pocz. XX stulecia, a nowy obecny ufundowano w 1913 r. jpegKonstrukcja słupowa. Dach i ściany obite gontem. Podmurówka kamienna. Podłoga wybetonowana. Od 1999 r. dzwonnica nieczynna. Dawniej dzwoniono na Anioł Pański, na nabożeństwa, Boże Ciało. W 1993 r. w Nieledwi poświęcona została kaplica murowana, która przejęła poprzednie funkcje dzwonnicy. Stan techniczny dobry.

 

Dzwonnica w Soli

Sól - wieś w gminie Rajcza w powiecie żywieckim. Dzwonnica zlokalizowana jest w środku wsi . Obecnie obudowana domami mieszkalnymi. 
      jpeg.Dzwonnica ta wzniesiona została w 1837 r. jest to czworoboczna budowla drewniana o konstrukcji słupowej. Ściany są pochyłe, pokryte w części dolnej gontami, w części górnej pionowo ustawionymi deskami ozdobnie wyrzezanymi u dołu. Ta górna część opatrzona okienkami z czterech stron naśladuje izbice wież drewnianych kościołów. Dach dzwonnicy w kształcie niskiego ostrosłupa o wydatnym okapie jest również kryty gontem z pazdurem i żelaznym krzyżem u szczytu. Sygnaturka o średnicy 46 cm została odlana w 1837 r. przez Leopolda Franciszka Stankiego z Ołomuńca. Dzwonnice tego typu służyły dawniej do dzwonienia "Na Anioł Pański" odpędzania burzowych piorunów oraz informowania mieszkańców o innych nieszczęściach i klęskach żywiołowych.

 Informacja bibliograficzna: Tekst z książki Jana Zalitacza „Rajcza i okolice”. 1999 r - wybrał H. Woźniak

 Soblówka 

 jpeg

Obok kościoła z 2. połowy XX wieku stoi drewniana nowoczesna dzwonnica (późniejsza niż kościół)

 Ew. zobacz wszystkie fotografie w galerii poniżej: 

« powrót do listy

Copyright © Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej.

projekt i wykonanie